بررسی کاربرد شاخص اقلیم- گردشگریcit در تعیین اقلیم گردشگری مناطق کوهستانی مطالعه موردی: شهرستان اردبیل

نظام گردشگری دارای عناصر کالبدی بسیاری است. یکی از این عناصر مهم وتاثیرگذار اقلیم است که در بعد کارکردی خود گاه تبدیل به منبع و گاه تبدیل به انگیزاننده گردشگران برای انتخاب یک مقصد می گردد. لذا بررسی شاخص اقلیم گردشگری برای برنامه ریزان، تبدیل به یکی از عناصر مهم در برنامه ریزی گردشگری شده است. برای بررسی اقلیم گردشگری با توجه به نیازهای محلی ومنطقه ای شاخص های متعددی پیشنهاد شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از شاخصcit، با شیوه ای نوین، تجربی و قابل تعمیم، تعیین اقلیم گردشگری شهرستان اردبیل به عنوان منطقه ای کوهستانی صورت پذیرفته است تا میزان کاربرد این شاخص در منطقه کوهستانی بررسی گردد که با توجه به مطالعات انجام شده پیشین، استفاده از این روش در تعیین اقلیم گردشگری یک محدوده کوهستانی، نوآورانه است. مولفه های به کار رفته در این شاخص، شامل متغیر های حرارتی، زیباشناختی و فیزیکی است. داده های مورد نیاز جهت محاسبه شاخص شامل پرسشنامه های تکمیل شده توسط گردشگران در شهرستان اردبیل و داده های ایستگاه هواشناسی اردبیل می باشد. به منظور نیل به هدف پژوهش با استفاده از روش میدانی، تعداد 411 پرسشنامه طی 6 ماه اول سال و هر ماه به صورت جداگانه در اختیار گردشگران قرار گرفت. بر اساس بررسی الویت های تعیین شده نسبت به هر یک از متغیرهای شاخص توسط گردشگران در منطقه کوهستانی، ماتریس گونه شناسی شاخص برای منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. همچنین از داده های ایستگاه هواشناسی اردبیل طی 34 سال (1976 تا 2010) جهت تحلیل شرایط آب و هوایی حاکم و تعیین اقلیم گردشگری شهرستان اردبیل استفاده شده است. ماتریس گونه شناسی نشان می دهد که شرایط tsn نسبتا خنک و خنک با شرایط آسمان همراه با ابر پراکنده برای گردشگران شهرستان اردبیل دارای الویت و موجب رضایت است. از طرفی بارش برف تاثیر بسیاری در کاهش میزان رضایت گردشگر داشته و عدم مطلوبیت اقلیمی را به دنبال دارد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شهرستان اردبیل طی ماه های ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر دارای مناسب ترین شرایط اقلیمی برای حضور گردشگران و انجام فعالیت های گردشگری است. همچنین بررسی شاخص cit در محدوده مورد مطالعه مشخص می کند که این شا خص به دلیل ارزیابی هر یک از متغیر ها درشرایط مختلف آسایش گرمایی و اعمال نظر گردشگران در تعیین حد مطلوب پارامترها ، برای ارزیابی شرایط مطلوب گردشگری در منطقه کوهستانی مناسب بوده و از کارایی بالایی بر خوردار است.